4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun

4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun ("Kanun") ile, tüketicilere yalnızca güvenli ürünlerin sunulmasını sağlamak amaçlanmaktadır. Bu Kanun'da, ürünlerin güvenli olmasının sağlanması için üreticiler ve distribütörlere yönelik bir dizi gereklilik tanımlanır. Tüketiciler, ürünlerle ilgili tüm riskler hakkında bilgilendirilir ve tehlikeli ürünler kaldırılabilir.

Kanun'a uymakla yükümlüsünüzdür. Bu materyal sadece bilgilendirme amaçlıdır. Yasal tavsiye niteliği taşımaz. Ürününüzle ilgili yasalar ve yönetmelikler hakkında sorularınız varsa hukuk danışmanınıza başvurmanızı öneririz.

Hangi ürünler Kanun kapsamındadır?

Kanun, tüketicilere yönelik yeni, kullanılmış veya yenilenmiş ürünler ya da tüketicilerce kullanabileceği makul surette tahmin edilen ürünler için geçerlidir. Ticari bir faaliyet sırasında tedarik edilen veya satışa sunulan ürünler de buna dahildir.

Kanun, belirli gerekliliklerin veya standartların bu sektöre özgü mevzuat kapsamında olmadığı ölçüde, sektöre özgü yönetmelikler (ör. Oyuncaklar Yönetmeliği, Kozmetik Yönetmeliği vb.) kapsamında gelen ürünler için de geçerlidir.

İlaçlar, tıbbi cihazlar ve gıdalar Kanun kapsamından özellikle hariç tutulur. Bu ürün türleri ayrı mevzuata tabidir. Ancak biyosidal ürünler, deterjanlar ve kimyasallar gibi bazı organik ürünler Kanun kapsamındadır. Bu nedenle, ürünlerinizin Kanun kapsamına girip girmediğini kontrol edin.

Kanun uyarınca "güvenli" ürün nedir?

Hiçbir risk teşkil etmeyen veya makul bir risk taşımayan ve temel gereklilikler bağlamında maksimum koruma sağlayan ürünler güvenlidir. Temel gereklilikler; insanların sağlığını veya yaşamını ya da eşyalarını, hayvanların sağlığını veya yaşamını, bitkileri ve çevreyi koruyan minimum güvenlik önlemleridir. Ürününüz bu özelliklerin tümüne sahip olmalıdır.

Kanun kapsamında kimler yükümlülük taşır?

Kanun uyarınca "üreticiler" ve "distribütörler" için yükümlülükler söz konusudur.

Bir ürünün üreticisiyseniz veya Türkiye'de üreticinin yokluğunda onun yetkili temsilcisi ya da ithalatçısıysanız veya tedarik zincirindeki faaliyetleri bir ürünün güvenliğini etkileyen başka bir profesyonel kişiyseniz üretici olarak tanımlanırsınız. Bir ürüne adınızı, ticari markanızı veya başka bir ayırt edici işareti yapıştırırsanız ya da ürünü yenilerseniz, Kanun amaçları doğrultusunda üretici olarak değerlendirilirsiniz.

Tedarik zincirindeki faaliyetleri ürünün güvenliğini etkilemeyen başka bir profesyonel kişiyseniz (örneğin bir bayi) distribütör olarak tanımlanırsınız.

Üretici olarak yerine getirmeniz gereken yükümlülükler nelerdir?

Üreticiler tüketicilere yalnızca güvenli ürünler sağlamalıdır. Teknik yönetmeliklere uygun olarak üretilen ürünler, güvenli ürünler olarak kabul edilir. Buna ek olarak üreticiler, ürünü güvenli bir şekilde kullanmak için gereken tüm ilgili bilgileri tüketicilere sağlamalı veya herhangi bir riski azaltmak için gerekli önlemleri almalıdır.

Uyarıların varlığı, kişileri Kanun gerekliliklerine uymaktan muaf tutmaz.

Üretici, ürününün yaratabileceği risklerden haberdar olmak ve bu riskleri engellemek için gereken önlemleri de almalıdır (piyasadan toplatma veya geri çekme ya da tüketicileri uyarma dahil). Uygun önlemler (toplatma veya geri çekme dahil) gönüllü olarak veya yetkili bir kurumun talebi üzerine alınmalıdır. Ancak üreticiler bir ürünün güvenli olmadığını fark eder veya bilirse, ürünün niteliğine göre Ticaret Bakanlığı'nı ve diğer ilgili makamları derhal bilgilendirmeli ve onlarla iş birliği yapmalıdır.

Üreticilerin, ürünlerinin güvenli ve gerekliliklere uygun olmasını sağlamak için alması gerekebilecek diğer önlemlere şunlar örnek verilebilir:

• Ürünün veya ambalajının üzerine üreticinin kimliği ve bilgileri, ürün referansı ya da varsa ürünlerin ait olduğu parti gibi tüketicilere yönelik bilgileri eklemek
• Pazarlanan ürünlerin numune testlerini, araştırmalarını gerçekleştirmek; gerekirse şikayetlerin kaydını tutmak ve distribütörleri bu tür izleme eylemleri hakkında bilgilendirmek
• Herhangi bir risk durumunda ürünleri piyasadan toplamak

Distribütör olarak yerine getirmeniz gereken yükümlülükler nelerdir?

Distribütörler, ikincil mevzuattaki geçerli güvenlik gerekliliklerine uygunluğu sağlamaya yardımcı olmak için gereken özenle hareket etmekle yükümlüdür. İlgili güvenlik gerekliliklerine uygun olmadığını bildikleri veya sahip oldukları bilgilere dayanarak bu gerekliliklere uygun olmadığını varsaydıkları ürünleri tedarik etmemelidirler. Buna ek olarak, farkında oldukları riskler hakkında tüketicileri bilgilendirmelidirler. Yetkili makamlar tarafından talep edilmesi durumunda üretici veya tedarikçinin adını vermelidirler.

Ek bilgiler

Kanun hakkında daha fazla bilgi için Ticaret Bakanlığı'nın web sitesini ziyaret etmenizi şiddetle öneririz:

• Ticaret Bakanlığı Ürün Güvenliği sayfası
• Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği
• Otomotiv Ürünlerine İlişkin Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği
• Sağlık Bakanlığınca Yapılacak Piyasa Gözetimi ve Denetiminin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği
• Telsiz ve Telekomünikasyon Terminal Ekipmanlarının Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik
• Yapı Malzemelerinin Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ